در پس تصوير آرام و بدون جنجال اروپاي متحد و بدون مرز، برخي از قوي‌ترين فريادهاي ملي‌گرايانه و جدايي‌طلبانه دنيا قرار دارند كه هرچند قرن‌هاست پژواكشان راه به جايي نمي‌برد، اما در مناطق متعددي در نوسان است و ماجراي كاتالونيا، احتمالا فرصت شنيده شدن به آنها خواهد داد. در همين اسپانيا كه حالا با بزرگ‌ترين جنجال خود بعد از ديكتاتوري ژنرال فرانكو دست به گريبان است، كاتالونيايي‌ها تنها نيستند و جدايي‌طلبان باسك، احتمالا منتظر برخورد دولت مركزي و اتحاديه اروپا با نتايج همه‌پرسي استقلال هستند تا تاكتيك خود را بازتعريف كنند. فراتر از اسپانيا و جنوب اروپا، در شرق، شمال و غرب هم جنبش‌هاي جدايي‌طلبانه دهه‌هاست منتظر فرصتي تاريخي هستند تا به بزرگ‌ترين آرزويشان برسند. با اين حال، حتي در قاره‌اي كه خودش را مهد دمكراسي مي‌داند، صحبت از تشكيل يك كشور جديد چندان راحت نيست. همزماني همه‌پرسي استقلال كاتالونيا با كردستان عراق، نشان داد كه دولت‌هاي مركزي، چه در جنوب اروپا باشند و چه در خاورميانه‌اي پرآشوب، طاقت شنيدن صداهاي جداطلبانه را ندارند.
احتمالا هم كردها و هم كاتالان‌ها، فريب برخورد جامعه جهاني با موضوع يوگسلاوي را خورده‌اند و اميدوار به آغوش باز جامعه جهاني و خصوصا اتحاديه اروپا بوده‌اند. در مساله بالكان، نه تنها مردم در خود كشور به زور سر هم بندي شده يوگسلاوي آماده جدايي بودند، كه جامعه جهاني هم از اين ايده حمايت مي‌كرد و با اتحادي مثال‌زدني در پي عملي شدن آن بود. يوگسلاوي، تكه‌تكه شد بدون اينكه هيچ صداي اعتراضي از جاي ديگري در دنيا بلند شود. حالا اما، فرق نمي‌كند كردستان عراق باشد يا كاتالونيا، دنيا تحمل يك كشور جديد كه نتواند حمايت‌هاي دولت‌ها و كشورهاي منطقه را داشته باشد، ندارد. مردم در كاتالونيا، بيشتر از اينكه نگران برخورد دولت مركزي اسپانيا باشند، اميدوار به پذيرش تصميم خود از سوي اتحاديه اروپا بودند اما اتحاديه اروپا، بسيار محتاطانه با اين موضوع برخورد كرد. شايد هم كشورهاي اروپايي حق دارند نگران چنين تغيير بزرگي در جغرافياي سياسي بخشي از قاره خود باشند. استقبال از كاتالونيا، مي‌تواند به جنبش‌هاي جدايي‌طلبانه در سراسر اين قاره جان تازه‌اي بدهد و اقليت‌هايي را كه حتي در گذشته براي استقلال كشور ناموجود خود دست به مبارزه مسلحانه زده بودند را دوباره اسلحه به دست كند. گاردين در گزارشي به همه جنبش‌هاي جدايي‌طلب در اروپا پرداخته است.
- شكي‌لند
روماني
جمعيت: 500هزار نفر
2/5 درصد جمعيت كل كشور
شكي‌لند، يك منطقه در مركز روماني است كه بيشتر جمعيت آن مجارستاني‌هايي هستند كه خودمختاري بيشتري مي‌طلبند. براساس نتايج يك سرشماري در سال 2011، نزديك به 1/2 ميليون نفر با اصالت مجارستاني در روماني زندگي مي‌كنند كه نيمي از آنها در شكي‌لند ساكن هستند. آنها بزرگ‌ترين اقليت روماني را تشكيل مي‌دهند. مجارستان بعد از جنگ جهاني اول، دوسوم سرزمين‌هايش را از دست داد.
- سيلسياي چك
جمهوري چك
جمعيت: يك ميليون نفر
10درصد جمعيت كل كشور
- موراويا
جمهوري چك
جمعيت: 3ميليون نفر
30درصد جمعيت كل كشور
موراويا در كنار سيلسيا و بوهميا، يكي از استان‌هاي تاريخي چك بود ولي در سال 1949 اين تقسيم‌بندي قديمي ملغي شد. يك حزب به نام موراوانه از سال 2005 به‌دنبال اخذ حق تصميم‌گيري براي منطقه است.
- سيلسياي عليا
لهستان
جمعيت: 3ميليون نفر
7/8 درصد جمعيت كل كشور
سيلسيا منطقه‌اي است كه عمده آن در جنوب غرب لهستان قرار دارد و بخش‌هاي كوچكي از آن در آلمان و چك است. در سرشماري سال 2011ميلادي بيشتر از 800هزار نفر بر هويت سيلسيايي تأكيد كردند و در انتخابات محلي در سال 2010ميلادي، جنبش خودمختاري سيلسيا (آر‌اي‌اس)، 8/5 درصد كرسي‌ها را به‌دست آورد. آر‌اي‌اس بر هويت سيلسياي بزرگ تأكيد مي‌كند و معتقد است سيلسيا خودش يك ملت مستقل است.
- منطقه ايستريا
كرواسي
جمعيت: 208هزار نفر
4/9 درصد جمعيت كل كشور
حزب انجمن دمكراتيك ايستريا (آي‌دي‌اس) اميدوار است به خودمختاري و تمركزگريزي بيشتري در سطح منطقه دست پيدا كند. با اين حال، هدف اصلي آنها، خود ايسترياست؛ منطقه‌اي كه بين كرواسي و اسلووني قرار دارد. مرزهاي اين 2كشور از زمان تجزيه يوگسلاوي در سال1991 به صورت دقيق مشخص نشده است. ايده مورد دلخواه آي‌دي‌اس اين است كه منطقه‌اي فرامرزي و عضو حوزه يورو در اين محدوه بين 2كشور ايجاد شود.
- سيسيل
ايتاليا
جمعيت: 5ميليون نفر
8/25 درصد جمعيت كل كشور
چندين حزب محلي در منطقه خودمختار سيسيل، با تأكيد و تبليغ بر ميراث محلي متمايز، زبان، فرهنگ و سنت‌هاي بومي به‌دنبال خودمختاري بيشتر يا حتي استقلال هستند. يك حزب جدايي‌طلب از سال 2008تا 2012اين جزيره را اداره مي‌كرد.
- باواريا
آلمان
جمعيت: 12/9 ميليون نفر
15/6 درصد جمعيت كل كشور
ملي‌گرايي باواريايي از همان سال 1871كه اين ايالت به آلمان الحاق شد، قوي بوده است. حزب جدايي‌طلب باواريا در دهه 1950ميلادي قدرت زيادي داشت اما سهم آن در انتخابات در دهه‌هاي بعدي به‌شدت افول كرد. با اين حال، يك نظرسنجي در سال 2017مشخص كرد كه از هر 3باواريايي، يك نفر موافق استقلال است.
- تيرول جنوبي
ايتاليا
جمعيت: 511هزار نفر
0/9 درصد جمعيت كل كشور
منطقه تيرول جنوبي كه بيشتر مردم آن به زبان آلماني صحبت مي‌كنند، در پايان جنگ جهاني اول تحت حاكميت ايتاليا قرار گرفت. اين منطقه در دهه 1970به‌خودمختاري قابل توجهي رسيد اما گروه‌هاي جدايي‌طلب آن از مدت‌ها پيش به فكر الحاق به اتريش بوده‌اند. آنها راهكاري هم به نام دولت آزاد تيرول جنوبي براي اين كار ارائه داده‌اند. نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد كه 50درصد مردم از ايده الحاق دوباره به اتريش حمايت مي‌كنند. در دهه‌هاي 50 و 60 ميلادي يك گروه جدايي‌طلب مجموعه‌اي از بمب‌گذاري‌ها را در اين منطقه مديريت و اجرا كرد.
- لمباردي
ايتاليا
جمعيت: 10ميليون نفر
17درصد جمعيت كل كشور
لمباردي، يكي از ثروتمندترين مناطق ايتاليا و منطقه‌اي كه شهر ميلان در آن قرار دارد، به‌دنبال خودمختاري بيشتر از رم است و دوست دارد كنترل بيشتري بر نحوه خرج‌شدن پول‌هايش داشته باشد. خيلي از رأي‌دهندگان در اينجا و همينطور ونتو معتقدند كه ماليات‌هاي آنها به‌جاي اينكه صرف سرمايه‌گذاري‌هاي محلي شود، به منطقه فقيرتر جنوب ايتاليا سرازير مي‌شود. در يك رفراندوم كه اخيرا برگزار شد، كمي بيشتر از 40درصد از رأي‌دهندگان از اين ايده حمايت كردند.گروه‌هاي جدي جدايي‌طلب در اين منطقه چندان نفوذ ندارند و حزب استقلال‌طلب محلي در اين منطقه، تنها يك عضو شوراي شهر در ساختار قدرت دارد.
- بورنهولم
دانمارك
جمعيت: 39هزار و 664نفر
0/7 درصد جمعيت كل كشور
بورنهولم، يك جزيره كوچك در درياي بالتيك، با جمعيتي حدود 40هزار نفر است. اين جزيره يك‌حزب فعال دارد كه از دهه 90ميلادي هدفش به‌دست آوردن خودمختاري بيشتر يا حتي استقلال است. با اين حال با وجود تحولات اخير درباره استقلال مناطق خاص در اروپا، مردم در اين جزيره چندان به اين مسئله اهميت نمي‌دهند و تنها چندصد نفر در رأي‌گيري‌ها به استقلال رأي داده‌اند.
- ولز
پادشاهي متحده انگليس
جمعيت: 3/1 ميليون نفر
4/7 درصد جمعيت كل كشور
ولز از ميانه‌هاي قرن نوزدهم جنبش جدايي‌طلبانه داشته است و پليد كامبرو، حزب ملي‌گراي ولز، از زمان تاسيسش در سال1925 به‌دنبال استقلال بوده است. همچون اسكاتلند، ولز هم يك مجمع قانونگذاري براي خود دارد. نظرسنجي‌هاي اخير نشان داده است كه بيش از 40درصد رأي‌دهندگان ولزي خواستار قدرت بيشتر براي مجمع قانونگذاري خود هستند؛ درحالي‌كه 25درصد مردم خواستار استقلال كامل هستند.
- كورس
فرانسه
جمعيت: 329هزار و 599نفر
0/49درصد جمعيت كل كشور
جنبش ملي‌گراي كورس از دهه 60ميلادي به‌دنبال خودمختاري بيشتر براي اين جزيره بوده است. جبهه ملي ليبرال كورس از سال 1976ميلادي به‌دنبال استقلال بوده و براي اين كار، كارزاري از بمب‌گذاري و ترور راه‌انداخته بود اما اخيرا اعلام كرده است كه به عمليات نظامي خود پايان داده است. در انتخابات محلي سال 2015يك ائتلاف هوادار خودمختاري با نام عا‌كورس توانست 24كرسي از 52كرسي مجمع كورس را كسب كند.
- ونتو
ايتاليا
جمعيت: 4/9 ميليون نفر
8درصد جمعيت كل كشور
منطقه ونتو و پايتخت آن ونيز، يكي از تأمين‌كنندگان اصلي اقتصاد ايتالياست. اين منطقه به‌صورت مشخص خودمختاري بيشتري از رم مي‌خواهد و درخواست ويژه‌اش اين است كه خودش بتواند قوانين مالياتي‌اش را تعيين كند. با اين حال همچون لمباردي، بيشتر ساكنان آن استقلال كامل نمي‌خواهند.
- جزاير فارو
دانمارك
جمعيت: 50هزار و 30نفر
0/9 درصد جمعيت كل كشور
جزاير فارو در رأي‌گيري استقلال در سال 1946 با اختلافي اندك توانست به‌عنوان يك كشور خودمختار با حكومت مختص خود، در پادشاهي دانمارك به رسميت شناخته شود. با اين حال 4حزب محلي كه 17كرسي از 33كرسي پارلمان را دارند، با تأكيد بر هويت زباني و فرهنگي مستقل و همينطور فاصله بسيار زياد با پادشاهي (900كيلومتر) به‌دنبال استقلال كامل به‌عنوان يك كشور هستند.
- اسكاتلند
جمعيت: 5/4ميليون نفر
8/2 درصد جمعيت كل كشور
اسكاتلند از ميانه‌هاي قرن نوزدهم به‌دنبال حكمراني مستقل خود بوده و حزب ملي اسكاتلند از همان آغاز كارش در سال 1934 به‌دنبال استقلال كامل بوده است. بيش از 84 درصد اسكاتلندي‌هاي واجد شرايط، در انتخابات سال 2014شركت كردند و 44/7 درصد آنها به استقلال رأي دادند كه با اختلاف ناچيزي كمتر از مخالفان استقلال بود.
- ايرلند شمالي
پادشاهي متحده انگليس
جمعيت: 1/8 ميليون نفر
2/8 درصد جمعيت كل كشور
ملي‌گرايي اولستر كه به‌دنبال جدايي ايرلندشمالي از پادشاهي متحده انگليس بدون اتحاد با جمهوري ايرلند است، از دهه 1920يك جنبش اقليت بوده است اما از سوي هيچ‌كدام از احزاب اصلي منطقه مورد حمايت قرار نمي‌گيرد. اين جنبش هرچند در دهه‌هاي اخير جان تازه‌اي گرفته است اما موفق نشده حمايت عمومي را همراه خود كند.
- فلاندر
بلژيك
جمعيت: 6/4 ميليون نفر
56/3 درصد جمعيت كل كشور
مردم عموما موفق و هلندي‌زبان در شمال بلژيك، مدت‌هاست به‌دنبال جدايي هستند. «ائتلاف جديد فلميش» بزرگ‌ترين حزب در پارلمان فدرال است. اين ائتلاف توانسته تقاضاهايش را در قالب همين هم‌پيماني مطرح كند اما مي‌خواهد بعد از انتخابات سال 2019 براي تغييرات تدريجي بيشتر اقدام كند؛ چيزي كه درنهايت به تجزيه بلژيك منجر خواهد شد.
- وايونيا
بلژيك
جمعيت: 3/6 ميليون نفر
32درصد جمعيت كل كشور
مناطق مختلف بلژيك همين حالا هم از خودمختاري قابل‌توجهي برخوردار هستند و وايون‌ها مي‌خواهند بخشي از بلژيك باقي بمانند. با اين حال آنها مي‌خواهند هويت و زبان فرانسوي خود را تقويت كنند و گسترش بدهند. جنبش‌هاي جدايي‌طلب و همينطور گروه‌هايي كه معتقدند بايد بلژيكي‌هاي فرانسوي‌زبان به فرانسه ملحق شوند، به‌صورت تاريخي نتوانسته‌اند حمايت زيادي بين مردم جلب كنند.
- بريتاني
فرانسه
جمعيت: 3/3ميليون نفر
5درصد جمعيت كل كشور
بريتاني هويت فرهنگي بسيار قوي دارد. اين منطقه در كنار كورنول، ايرلند، آيل‌آف‌من، اسكاتلند و ولز، يكي از 6 ملت سلتيك شناخته مي‌شود. ملي‌گراهاي برتون به‌دنبال حكومت خودمختار در قالب كشور فرانسه يا خارج از آن، حمايت از موسيقي برتوني، سنت‌ها و سمبل مخصوص خودشان ازجمله زبان برتوني هستند كه نزديك به 200هزار گويش‌ور دارد. نظرسنجي سال 2013نشان داده است كه 18درصد برتون‌ها از استقلال حمايت مي‌كنند، درحالي‌كه 37درصد آنها در مقايسه با 48درصد فرانسوي‌ها كه خودشان را ابتدا فرانسوي مي‌دانند، خودشان را قبل از فرانسوي، برتون مي‌دانند.
- ايالت باسك
اسپانيا
جمعيت: 3ميليون نفر
4/6 درصد جمعيت كل كشور
ملي‌گرايان باسك از قرن نوزدهم ميلادي به فكر اتحاد و مليت جداگانه براي همه مردم باسك‌زبان در اسپانيا و فرانسه بوده‌اند. بعد از آنكه گروه نظامي اتا در سال 2011 اعلام كرد كه به نيم قرن مبارزه مسلحانه پايان مي‌دهد، فعاليت‌هاي كمپين جدايي‌طلبي باسكي‌ها كمتر خونبار بوده است. دولت مركزي اسپانيا خودمختاري اين منطقه را لغو كرده و با هرگونه تقاضاي جدايي‌طلبان به‌صورت جدي مخالفت مي‌كند.
اسپانيا
جمعيت: 7/5 ميليون نفر
16درصد جمعيت كل كشور
براساس اعلام دولت كاتالونيا، 90درصد رأي‌دهندگان در همه‌پرسي جنجالي اول اكتبر از استقلال اين ايالت حمايت كرده‌اند؛ هرچند خروجي انتخابات 43درصد موافق بود و بعدا هم موارد غيرمعمول زيادي گزارش شد. اين بزرگ‌ترين جنجال قانون اساسي اسپانيا از زمان ژنرال فرانكو به بعد بوده است. دولت اسپانيا خودمختاري كاتالونيا را لغو كرده است.
نظر شما